Almanya’nın başkenti Berlin’de Osmanlı Dönemi’nde Enderun’da eğitim alan Rumen asıllı tarihçi, yazar ve müzisyen Dimitri Kantemir’in bestelediği eserlerden oluşan konser programı gerçekleştirildi.
Berlin Yunus Emre Enstitüsü ve Bergama Müzesi İslam Sanatı Müzesi Dostları işbirliğiyle düzenlenen “Dimitrie Kantemir’in Müziğinde Doğuyla Batının Buluşması” adlı konserde, 17. yüzyıl Moldova bölgesinin türkülerini ve halk müziğini de içeren zengin bir repertuvar sunuldu.
Konserde, kemençeyi Derya Türkan, kanunu Serkan Mesut Halili, theorbayı Daniel Kurz ve violayı da Gambayı Christiane Gerhardt çaldı. Dilek Türkan da bazı eserlere vokal olarak eşlik etti.
Çok sayıda Alman tarih ve musiki severin katıldığı konser öncesi Prof. Klaus Kreiser, “Osmanlı Kimliği” hakkında bir sunum yaptı.
Berlin Yunus Emre Enstitüsü (YEE) Müdürü Samet Kapısız, burada yaptığı açıklamada, kurum olarak 10 yılı aşkındır Almanya’da etkinlikler düzenlediklerini belirterek, “Güzel geçen etkinliğimiz, gerek Alman gerek Türk toplumu tarafından yoğun ilgi gördü. Bundan sonraki süreçte de ilgili kurumlarla işbirliğimizi geliştirerek etkinlik sayımızı da artıracağız.” ifadesini kullandı.
Kapısız, Kantemir’in besteci olarak önemini oluşturduğu nota sistemiyle pek çok yapıtı notaya dökerek ölümsüzleştirdiğine dikkati çekti.
Konsere katılan Türkiye’nin Berlin Başkonsolosu İlker Okan Şanlı da “Kültürümüzün çok değerli nadide eserlerini dinledik. Ülkemizin tanıtımına da layıkıyla katkıda bulunuldu. Emek verenlere teşekkür ediyorum.” dedi.
Dimitri Kantemir
Kantemir, 1673’te Boğdan eyaletinin bugün Romanya sınırları içinde yer alan ve sonraki yıllarda kendi adıyla anılacak Silişten kasabasında dünyaya geldi.
Babasının Osmanlı tarafından Boğdan Beyliği’ne atanması üzerine 14 yaşındayken İstanbul’a getirilen Kantemir, öğrenimine İstanbul’da devam etti.
Kantemir, Babıali yıllarında birçok müzikal çalışmada bulundu. Tanbur ile ney çalmayı öğrenirken Türk müziğinin temeli hakkında bilgi sahibi olan Kantemir, 19 yaşındayken “Kantemir Edvarı” diye de anılan “Kitabu İlmu’l-Musiki ala Vechi’l-Hurufat” isimli Türk müziği kitabını kaleme aldı.
İki bölümden oluşan kitapta, makamlar ve usuller üzerine teorik bilgilerin yanı sıra 16. ve 17. yüzyıla ait kendi bestelerine yer veren Kantemir’in bu eserinin ve bestelerinin bugüne ulaşmasında devrin Osmanlı Padişahı 2. Ahmed’e sunulması ve notasyon sistemi ile yazdırılmış olmasının payı oldu.
Sonraki yıllarda Boğdan eyaletine vali olarak atanan ve Ruslarla anlaşıp isyan çıkaran Dimitri Kantemir, Osmanlı-Rus Savaşı’nda Büyük Petro yenilince valilikten alındı ve Rusya’ya kaçtı. Hayatının geri kalanını Rusya’da geçiren Kantemir, Rus edebiyatına yaptığı katkılarla da biliniyor.
Rusya’da 1723’te vefat eden Dimitri Kantemir’in cenazesi, 1935’te memleketi Romanya’nın Yaş kentine nakledildi.
